Search Dental Tribune

Những thách thức đạo đức cấp bách của việc phát hiện sâu răng bằng trí tuệ nhân tạo (AI)

Khi ảnh hưởng của trí tuệ nhân tạo (AI) trong nha khoa ngày càng mở rộng, nó cũng kéo theo một loạt thách thức đạo đức cần được quan tâm thận trọng. (Hình ảnh: unai/Adobe Stock)
Fraser Mcdonald, Dental Tribune International

Fraser Mcdonald, Dental Tribune International

CN. 21 Tháng 9 2025

Lưu lại

KARACHI, Pakistan: Trí tuệ nhân tạo (AI) đang làm thay đổi lĩnh vực nha khoa, mang đến những công cụ mạnh mẽ để phát hiện sâu răng với tốc độ và độ chính xác trước đây không thể tưởng tượng được. Tuy nhiên, khi tiềm năng của AI trong chẩn đoán tiếp tục gia tăng, thì những lo ngại về các tác động đạo đức cũng ngày càng lớn. Một nghiên cứu rà soát gần đây của các nhà khoa học tại Pakistan đã nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết phải cân bằng giữa tiến bộ công nghệ với các khuôn khổ trách nhiệm nhằm bảo vệ bệnh nhân, duy trì sự công bằng và củng cố niềm tin trong thực hành nha khoa.

Các hệ thống dựa trên AI đang được tích hợp nhanh chóng vào chẩn đoán nha khoa, đặc biệt là trong việc phát hiện tổn thương sâu răng thông qua phim X-quang và hình ảnh trong miệng. Những công nghệ này đã cho thấy mức độ chính xác tương đương, thậm chí trong một số trường hợp vượt trội so với các chuyên gia con người. Tuy nhiên, nghiên cứu nhấn mạnh rằng lợi ích của AI đi kèm với một loạt thách thức đạo đức cấp bách và phức tạp, không thể bỏ qua.

Một mối quan ngại chính nằm ở vấn đề đa dạng và tính đại diện, vốn là một thách thức chung trong ngành y tế. Nhiều mô hình AI trong nha khoa được huấn luyện trên các bộ dữ liệu từ những nghiên cứu đơn trung tâm tại các quốc gia thu nhập cao, làm tăng nguy cơ thiên lệch khi áp dụng cho các nhóm dân số đa dạng hơn. Nếu không cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố nhân khẩu học và văn hóa, công cụ chẩn đoán có thể diễn giải sai hoặc bỏ sót một số biểu hiện sâu răng, dẫn đến tiêu chuẩn chăm sóc không đồng đều.

Quyền riêng tư cũng nổi lên như một vấn đề thường xuyên. Việc sử dụng hình ảnh và phim X-quang của bệnh nhân là trung tâm trong quá trình huấn luyện AI, nhưng hầu hết các nghiên cứu chỉ đưa ra rất ít thông tin rõ ràng về cách loại bỏ hoặc bảo vệ dữ liệu định danh. Do các mô hình AI cần tiếp cận khối lượng lớn dữ liệu nhạy cảm, cần có các biện pháp bảo mật chặt chẽ để ngăn ngừa việc lạm dụng và đảm bảo tuân thủ quy định bảo vệ dữ liệu.

Tính minh bạch và trách nhiệm giải trình cũng là những thách thức đáng chú ý. Sự phức tạp của các mô hình học sâu khiến các bác sĩ lâm sàng thường không thể thấy rõ AI đưa ra chẩn đoán như thế nào. Thiếu minh bạch này làm phức tạp câu hỏi về trách nhiệm: nếu một chẩn đoán có sự hỗ trợ của AI bị sai, khó xác định trách nhiệm thuộc về bác sĩ, nhà phát triển phần mềm hay cơ sở y tế triển khai công nghệ.

Bình đẳng cũng là một khía cạnh cần được xem xét. Mặc dù AI có tiềm năng nâng cao hiệu quả và hỗ trợ can thiệp sớm, nó cũng có thể làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng nếu chỉ giới hạn trong các phòng khám có điều kiện tốt. Nếu không có khuôn khổ toàn diện và bao trùm, những cộng đồng khó khăn có nguy cơ bị loại khỏi lợi ích của các đổi mới này.

Nghiên cứu kêu gọi phát triển một khuôn khổ đạo đức chuyên biệt cho AI trong nha khoa, phù hợp với đặc thù lâm sàng và yếu tố tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân. Điều này sẽ bao gồm hướng dẫn về tính bao quát của bộ dữ liệu, tiêu chuẩn báo cáo minh bạch, cơ chế quản trị rõ ràng và các biện pháp bảo vệ tập trung vào bệnh nhân liên quan đến quyền riêng tư và quyết định có thông tin.

AI nắm giữ tiềm năng to lớn trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc nha khoa, nhưng việc tích hợp phải được định hướng bởi các tiêu chuẩn đạo đức vững chắc. Việc xử lý sớm các vấn đề thiên lệch, quyền riêng tư và trách nhiệm sẽ là điều cốt yếu để xây dựng niềm tin của bệnh nhân và đảm bảo công nghệ phục vụ ngành nha khoa một cách công bằng và có trách nhiệm.

Nghiên cứu có tựa đề *“Ethical insights into AI-driven caries detection: A scoping review”* đã được công bố trực tuyến ngày 9/9/2025 trên *BDJ Open*.

Chủ đề:
Thẻ:
To post a reply please login or register
advertisement